Βιβλιολόγιο

Ο κομμουνισμός τελείωσε το 1989; «Όχι» απαντά ο Σλαβόι Ζίζεκ (Ροβεσπιέρος: Αρετή και τρομοκρατία, παρουσίαση Σλαβόι Ζίζεκ (Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου), επικρίνοντας τους «φιλελεύθερους αναθεωρητές» που υποστήριξαν ότι το 1989 «σημείωνε το τέλος μιας εποχής η οποία άρχισε το 1789, την τελική αποτυχία του κρατικιστικού-επαναστατικού μοντέλου που εμφανίστηκε αρχικά στο προσκήνιο με τους Ιακωβίνους». Ούτε το τέλος της Ιστορίας επήλθε το 1989(Φουκουγιάμα) ούτε το τέλος της επανάστασης. Ο Ζίζεκ θεωρεί ότι όλα αυτά είναι μία προσπάθεια για «να εξαλείψουμε τα ίχνη (σ.σ. της επανάστασης) όσο το δυνατό πιο εξονυχιστικά». Και ότι οι «ευαίσθητοι φιλελεύθεροι» επιζητούν «μια επανάσταση χωρίς καφεΐνη, μια επανάσταση που να μη μυρίζει επανάσταση». Αλλά ποια είναι η «καφεΐνη» της Γαλλικής Επανάστασης σύμφωνα με τον Ζίζεκ; Το 1793, η Τρομοκρατία. Το πρώτο συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το 1789 από το 1793. Γιατί η τρομοκρατία του 1793 ήταν απαραίτητη για την προάσπιση της...

Τι ήταν ο αρχαίος Ηρακλής; Ένας άνθρωπος της κατεστημένης εξουσίας, ένας υπηρέτης της, ο οποίος στις μέρες μας θα μπορούσε να αντιστοιχεί σ’ έναν μεγαλοδημοσιογράφο. Αυτό όμως είναι μία ερμηνεία του μύθου και όπως κάθε ερμηνεία απομυθοποιεί. Αλλά γιατί ο άνθρωπος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει ανάγκη να παράγει μύθους; Γιατί μπορεί να δει τα πράγματα μόνο διαμεσολαβημένα. Η σπηλιά του Πλάτωνα αυτό δηλοί. Άρα τα media(από το medium), αυτοί που κατέχουν τους μηχανισμούς διαμεσολάβησης, τους μηχανισμούς παραγωγής των μύθων κατέχουν και τα κλειδιά της εξουσίας. Πρώτα βέβαια ο μηχανισμός παραγωγής μύθων (και ιδεολογίας) ήταν η γλώσσα(πρώτα προφορική και μετά γραπτή), σήμερα είναι η εικόνα. Ο βεμπεριανός «βιρτουόζος του πνεύματος», αυτός που ανακάλυπτε την περιοδικότητα με την οποία πλημμύριζε ο Νείλος όφειλε να βρει και τον τρόπο(φόρμα, μύθο) με τον οποίο θα επικοινωνούσε την ανακάλυψή του. Μόνο μέσα από αυτή τη διαμεσολάβηση και τα αποτελέσματά της κατάφερνε να αποκτήσει την εξουσία ...

ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ, Δοκίμιο για την Αμερική, εκδόσεις Εστία, σ. 274 ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, Homo Americanus, εκδόσεις Καστανιώτη, σ. 445 του Γιώργου Κατρούγκαλου (Αυγή 3/5/2009) Από την εποχή του Τοκβίλ, οι Ευρωπαίοι (και μάλιστα όσοι μετέχουν της γαλλικής παιδείας, όπως οι δύο συγγραφείς που σχολιάζονται εδώ) έλκονται από την αμερικανική ιδιαιτερότητα και προσπαθούν να την εξηγήσουν. Μερικοί, όπως ο Μποντριγιάρ, βλέπουν σε αυτή «την πραγματοποιημένη ουτοπία», που «γοητεύει παγκοσμίως ακόμη κι αυτούς που υποφέρουν εξαιτίας της, πράγμα οφειλόμενο στην ενδόμυχη και παράφρονα πεποίθηση ότι έχει υλοποιήσει όλα τους τα όνειρα»1. Άλλοι -και ο γράφων-, άσχετα από την πολιτική τους ταυτότητα, αναγνωρίζουν στην κορυφογραμμή των ουρανοξυστών του Μανχάταν την όψη κάποιου μέλλοντος, την -κατά τον Θεοτοκά- «αινιγματική γοητεία των αγέννητων πραγμάτων». Αντέχει όμως αυτή η γοητεία της Αμερικής; Στο ερώτημα αυτό απαντούν οι δύο συγγραφείς, με απόσταση δυο γενιών. Τα βιβλία δεν είναι, βεβαίως, συγκρίσιμα,...