Βιβλιολόγιο

  «Νομίζω ότι ήπια 18 διπλά ουίσκι» ήταν οι τελευταίες του κουβέντες, πριν χαθεί τελεσίδικα στις 9 Νοεμβρίου 1953 με υγεία φθαρμένη από το αλκοόλ. Είναι ο Ντίλαν Τόμας, γεννημένος στο Σουόνζι της Ουαλίας στις 27 Οκτωβρίου 1914. Είναι αυτός που δάνεισε το επώνυμό του στον Μπομπ Ντύλαν των ημερών μας. Ο Τόμας ήταν από μικρός ατίθασος. Απείθαρχος μαθητής, άτακτος και θρασύς. Οι βαθμοί του κακοί. Συνήθιζε να λέει ότι αν δεν γινόταν ποιητής, θα είχε πεθάνει στη ψάθα. Έγραφε από την ηλικία των 16 ετών. Η ποίηση ήταν το πάθος του, αλλά δούλεψε και ως δημοσιογράφος για ένα διάστημα για να βγάλει τα προς το ζην. Το επάγγελμα δεν τον ικανοποίησε ποτέ και δεν άντεχε το άγχος που του προκαλούσε. Προτιμούσε να περνάει τον χρόνο του σε παμπ, πίνοντας μπύρες με τους φίλους του, και φλερτάροντας όμορφες κοπέλες.  Στο Λονδίνο γνώρισε τον έρωτα της ζωής του, την 22χρονη Κέιτλιν Μακναμάρα. Η Κέιτλιν μεγάλωσε σε ένα ελεύθερο, μποέμ περιβάλλον. Ήταν δυναμική, ανεξάρτητη και σεξουαλικά ελεύθερ...

  «Μου είπαν ότι έχω τρία είδωλα: τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Φρόυντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η πραγματικότητα.» «…Θ’ αρχίσω σιγά σιγά ν’ αποσυντίθεμαι Μέσα στο εκτυφλωτικό φως αυτής της θάλασσας, Ποιητής και πολίτης ξεχασμένος» Πιερ Πάολο Παζολίνι  Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 1975 στην παραλία της Όστια, κοντά στη Ρώμη, σε μια θέση χαρακτηριστική των μυθιστορημάτων του. Ο θάνατός του ήταν πολιτική δολοφονία, πιθανώς από φασίστες που ενοχλήθηκαν από την τελευταία του αντιφασιστική ταινία «Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα». Ο Πίνο Πελόζι ομολόγησε τη δολοφονία. Τριάντα χρόνια μετά, όμως, το 2005, απέσυρε την ομολογία του, και υποστήριξε ότι άγνωστοι είχαν σκοτώσει τον Παζολίνι. Είπε ότι αναγκάστηκε να ομολογήσει γιατί υπήρχαν απειλές κατά του ίδιου και της οικογένειάς του. Ο  Πιερ Πάολο Παζολίνι  γεννήθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας στις 5 Μαρτίου του 1922, χρονιά που ανεβα...

  Στις 20 Οκτωβρίου 1854 γεννήθηκε ο Αρθούρος Ρεμπώ. Στις 19 Οκτωβρίου 2016 μάθαμε ότι τίθεται σε πλειστηριασμό το περίστροφο με το οποίο στις 10 Ιουλίου 1873, στις 2 το μεσημέρι, σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου της οδού Μπρασέρ στις Βρυξέλλες, ο Βερλαίν, 29 ετών τότε, πυροβολεί τον κατά 11 χρόνια νεώτερό του Ρεμπώ. Μια σφαίρα τραυματίζει τον νεαρό πάνω από την άρθρωση του καρπού. Η άλλη εποστρακίζεται πάνω στο τζάκι και καταλήγει σ' έναν τοίχο. Πρόκειται για τους διασημότερους πυροβολισμούς της γαλλικής λογοτεχνίας. Tο παιδί –θαύμα της γαλλικής ποίησης και όλων των εποχών, ο Αρθούρος Ρεμπώ, «αυτός ο άθλιος, άκαρδος Ρεμπώ», όπως υπέγραφε, το παιδί με το γαλάζιο βλέμμα που απομυθοποίησε την αστική κοινωνία και ανανέωσε την ποίηση, θα επιβιώσει από τον πυροβολισμό για να γράψει το αριστούργημά του «Μια εποχή στην κόλαση». Με αυτό θα αποχαιρετίσει την ποίηση στοιχειώνοντας με την σιωπή του όσο κανένας άλλος τον ποιητικό χώρο. Μετά περιπλανιέται σε Ευρώπη και Αφρική δουλεύοντας ως εργάτ...

  Από τον Hobbes μέχρι τον Freud και τον Konrad Lorenz, η επικρατούσα αντίληψη έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι ένα από τη φύση του επιθετικό ζώο. Ο άγγλος φιλόσοφος Hobbes ήταν ο πρώτος που συστηματοποίησε αυτή την πεσιμιστική άποψη της ανθρώπινης φύσης. Επινόησε τον όρο «πόλεμος όλων εναντίων όλων», για να χαρακτηρίσει την επιστροφή στη φύση. Ο τρόμος αυτός θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί, με την συμφωνία για την ύπαρξη εξουσίας. Ο Rousseau, εκατό περίπου χρόνια αργότερα, ανασκευάζει την υπόθεση του Hobbes, βλέπει την ανθρωπότητα ως «καλή εκ φύσεως» και θέλει να ξεγυμνώσει τον «πολιτισμό» από όλα  όσα εμποδίζουν να βγει  ο πιο «φυσικός» και καλός μας εαυτός. Είναι γνωστή η φράση του από το « Κοινωνικό Συμβόλαιο»: «Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος και παντού βρίσκεται αλυσοδεμένος». Για τον Locke, οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά μέχρι την εμφάνιση της ιδιωτικής περιουσίας, η συσσώρευση της οποίας δημιούργησε την αναγκαιότητα του κράτους, θέση που υποστηρίζει και ο Rousseau. Η διαφο...

    O Θερβάντες γεννήθηκε πιθανώς στις 29 Σεπτεμβρίου του 1547, δηλαδή 469 χρόνια πριν. Ως τόπος γέννησής του θεωρείται σήμερα με βεβαιότητα η ισπανική πόλη Αλκαλά ντε Ενάρες. Καταγόταν από οικογένεια πρώην ευγενών, γιος του χειρούργου και πρακτικού γιατρού Ροδρίγο ντε Θερβάντες και της Λεονόρ ντε Κορτίνας, πιθανώς εβραϊκής καταγωγής που αργότερα μεταστράφηκαν στον καθολικισμό. Ο Δον Κιχότης είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκτυπώθηκε -εκδόθηκε σε δυο μέρη, το 1605 και το 1615. Είναι από τα μυθιστορήματα που επηρέασαν σημαντικά την ισπανική και γενικότερα τη δυτική λογοτεχνία. Το έργο περιγράφει τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή Αλόνσο Κιχάνο, ενός απλού αγρότη ο οποίος έχοντας διαβάσει πολλά βιβλία για τον ιπποτισμό, πιστεύει ότι είναι ιππότης και παίρνει το όνομα Δον Κιχώτης. Στα βιβλία δεν αναγράφεται επακριβώς η τοποθεσία της κατοικίας του, αλλά μας λέει πως ζει μαζί με την ανηψιά του και την οικονόμο του σπιτιού του...

  Ο Γιαννούλης Χαλεπάς είχε την ατυχία να ζήσει σε μια περίοδο, κατά την οποία οι ψυχικές νόσοι ήταν σοβαρός λόγος κοινωνικού αποκλεισμού. Ωστόσο, παλεύοντας κόντρα σε μια ολόκληρη εποχή, βρήκε το θάρρος και τη δύναμη να μεγαλουργήσει και να καθιερωθεί, μέσα από τις πλέον αντίξοες συνθήκες, ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μοντερνισμού στη χώρα μας. Γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου 1851 στο Πύργο της Τήνου από οικογένεια με παράδοση στην μαρμαρογλυπτική, την εποχή που οι τεχνίτες του νησιού ταξίδευαν στην Αθήνα για να δουλέψουν στα μεγάλα έργα της εποχής, τα Ανάκτορα (σημερινή Βουλή), το Πανεπιστήμιο, την Ακαδημία, τη Βιβλιοθήκη, το Ζάππειο, τη Μητρόπολη, καθώς και στα τότε νεόδμητα νεοκλασικά αστικά σπίτια. Από εκείνους του γλύπτες προέκυψε η πρώτη φουρνιά που δημιούργησε έργα σε δημόσιους χώρους, στο Α΄ Νεκροταφείο, αλλά και εκτός Αθηνών σε ολόκληρη την Ελλάδα.  Ο πατέρας του Χαλεπά, ο Ιωάννης είχε μαζί με τον αδελφό του μια μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση μαρμαρογ...

  Ο Λευκάδιος Χερν, που έμελλε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της Ιαπωνίας, γεννήθηκε στη Λευκάδα σαν σήμερα, στις 27 Ιουνίου 1850. Πατέρας του ήταν ο Ιρλανδός γιατρός Κάρολος Μουσχ Χερν που υπηρετούσε τότε στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα και μητέρα του η Ρόζα Κασιμάτη από τα Κύθηρα. Μια μετάθεση του πατέρα στις Ινδίες, είχε ως συνέπεια τον χωρισμό των γονιών του. Ο μικρός Λευκάδιος βρέθηκε τότε στο Δουβλίνο όπου αναγκάστηκε να ζήσει με τη δεσποτική γιαγιά του. Στα 19 του έφυγε στην Αμερική. Η πρώτη πόλη που εγκαταστάθηκε ήταν το Σινσινάτι. Εκεί έπιασε δουλειά ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα  The Cincinnati Enquirer , όπου παρέμεινε από το 1872 ως το 1875. Μέσα από τα κείμενά του έγινε γνωστός για τις μακάβριες περιγραφές τοπικών φόνων, καλλιεργώντας τη φήμη του κορυφαίου δημοσιογράφου της εφημερίδας, καθώς και του συγγραφέα των ευαίσθητων περιγραφών μερικών από τα μειονεκτούντα άτομα της πόλης. Το 1874 ο Χερν και ο ...

  Η Φρίντα Κάλο γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 6 Ιουλίου 1907 στο Κογιοακάν της Πόλης του Μεξικού και έμελλε να εξελιχθεί σε μία από τις σημαντικότερες ζωγράφους του 20ού αιώνα. Ο πατέρας της καταγόταν από οικογένεια γερμανοεβραίων, ήταν μορφωμένος, άθεος και είχε έρθει σε νεαρή ηλικία στο Μεξικό όπου είχε γίνει φωτογράφος. Η μητέρα της ήταν καθολική ισπανομεξικάνα. Στα έξι της, η Φρίντα αρρώστησε από πολιομυελίτιδα, με αποτέλεσμα το ένα της πόδι να μείνει μικρότερο από το άλλο και ημιπαράλυτο. Παρακολούθησε την Escola Preparatoria όπου και είδε για πρώτη φορά τον μετέπειτα σύζυγό της, τοιχογράφο Ντιέγκο Ριβέρα, ο οποίος ζωγράφιζε τους τοίχους της σχολής. Στα 18 της, το 1925, ένα τραμ συγκρούστηκε με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε. Υποβλήθηκε σε μεγάλο αριθμό εγχειρήσεων και έκτοτε η ζωή της σημαδεύτηκε από πόνο και θλίψη για την αδυναμία της να κάνει παιδιά. Το 1926, ενώ ανάρρωνε από το ατύχημα η Κάλο ξεκίνησε μαθήματα ζωγραφικής. Η οικογένειά της δε μπο...

   Ο Μάριος Χάκκας γεννήθηκε το 1931 στη Μακρακώμη Φθιώτιδας. Τέσσερα χρόνια αργότερα η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Καισαριανή και αυτή η προσφυγική συνοικία της Αθήνας έμελε να αποτελέσει συστατικό στοιχείο της προσωπικής μυθολογίας του συγγραφέα. Ως μαθητής και έφηβος, ο Χάκκας βίωσε τα τραγικά γεγονότα της Κατοχής και του Εμφυλίου. Το 1950 αποφοίτησε από το γυμνάσιο και υπηρέτησε στο πολιτικό στρατόπεδο της Γυάρου ως σπουδαστής της Σχολής Σαμαρειτών του Ερυθρού Σταυρού. Την ίδια περίοδο συνδέθηκε με οργανώσεις της Αριστεράς στην Καισαριανή και στο Βύρωνα, ενώ το 1952 εντάχθηκε στην Ε.Δ.Α. Συμμετείχε στην ίδρυση του πρώτου πολιτιστικού συλλόγου της Καισαριανής (Φ.Ε.Ν.) και γράφτηκε στο τμήμα πολιτικών επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου, όμως δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1954 συνελήφθη βάσει του νόμου περί Ιδιώνυμου (ν. 509)  λόγω της πολιτικής του δράσης και καταδικάστηκε σε τετράχρονη κάθειρξη, αρχικά στην Καλαμάτα και στη συνέχεια στην Αίγιν...

  Η Αμαντίν-Ωρόρ-Λουσίλ Ντυπέν, αργότερα βαρόνη Ντυντεβάν, μυθιστοριογράφος (υπέγραφε ως Γεωργία Σάνδη) και μια από τις μεγάλες φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα γεννήθηκε στο Παρίσι την  1 Ιουλίου 1804   και πέθανε  στις  8 Ιουνίου   1876 . Ο πατέρας της ήταν αριστοκράτης, ενώ η μητέρα της λαϊκής καταγωγής, και μεγάλωσε στο αρχοντικό σπίτι των προγόνων της, στο Νοάν, στην επαρχία του Μπερί, στο κέντρο, σχεδόν, της Γαλλίας, με τη γιαγιά της, Ντιπέν, η οποία ήταν οπαδός του Ζαν Ζακ Ρουσώ (1712-1778) και δήλωνε άθεη και φυσιολάτρισσα. Έτσι, η Ορόρ μεγάλωσε ελεύθερη από περιορισμούς και συμβατικότητες, ευτυχισμένη με τη συντροφιά των παιδιών του χωριού, μαγεμένη από τη φύση και τις λαϊκές διηγήσεις και τα τραγούδια των γεωργών και των γυρολόγων. Η ζωή των αγροτών, όπως αργότερα και των εργατών, θα εμπνέουν το έργο της και θα την οδηγήσουν σε μελέτες πρώιμης εθνογραφίας, μεγάλης οξυδέρκειας.  Έγραφε σχετικά: «Ο χωρικός λοιπόν είναι, αν μπορούμε να πούμ...

  Ο Κάρολος (Τσαρλς) Ντίκενς υπήρξε ένας από τους πλέον διάσημους Άγγλους μυθιστοριογράφους. Επινόησε ορισμένους από τους γνωστότερους διεθνώς φανταστικούς χαρακτήρες και θεωρείται από πολλούς ως ο σπουδαιότερος συγγραφέας της  Βικτωριανής Εποχής . Ο Ντίκενς γεννήθηκε στο  Πόρτσμουθ . Σε ηλικία δεκαπέντε ετών αναγκάστηκε να διακόψει το σχολείο και να εργαστεί σε εργοστάσιο βερνικιών για να συντηρήσει την οικογένειά του, αφού ο πατέρας του φυλακίστηκε για χρέη. Από την περιπέτεια αυτή άντλησε πολλές εμπειρίες για το κατοπινό του έργο. Μια απροσδόκητη κληρονομιά έβγαλε τον Τζον Ντίκενς από την φυλακή και απάλλαξε τον έφηβο Κάρολο από τη δουλειά. Αφού πήγε άλλον ένα χρόνο στο σχολείο, έμαθε  στενογραφία  και έγινε ανταποκριτής εφημερίδας. Μέσα από το περιοδικό Bentley's άρχισε να δημοσιεύει μυθιστορήματα που έμελλε να γίνουν μεγάλες επιτυχίες.  Το 1846 ιδρύει την εφημερίδα Daily News και το περιοδικό Household Words, ενώ υπήρξε για πολλά χρόνια διευθυντής αναμ...

  Ένα βιβλίο που έχει γραφεί το 1948 και εξακολουθεί να έχει ακέραια την αξία του το 2020, δεν μπορεί παρά να είναι ένα σημαντικό βιβλίο. Αναφέρομαι στη μελέτη του   Ζαν-Πωλ Σαρτρ   με τον τίτλο-ερώτημα:   «Τι είναι λογοτεχνία;»   (εκδόσεις Μεταίχμιο). Ο Σαρτρ θέτει μια σειρά ερωτήματα, όπως «τι σημαίνει γράφω;»,  «Για ποιο λόγο γράφουμε;» , «για ποιον γράφουμε;» για να καταλήξει στην «κατάσταση του συγγραφέα το 1947», στην κατάσταση δηλαδή της λογοτεχνίας τότε και ίσως και σήμερα και αν αυτή έχει ακόμη λόγο ύπαρξης, ή αν «πεθαίνει». Ουσιαστικά ο Γάλλος φιλόσοφος θέτει το ζήτημα της  «στρατευμένης τέχνης» . Για το θέμα της στράτευσης έχουν μιλήσει πολλοί με κορυφαίους τον  Μπουρντιέ  και τον Αντόρνο. Μάλιστα, ο πρώτος, αναφερόμενος στο περίεργο ον που έχει κεφάλι διανοούμενου και σώμα γκαρσονιού, έχει επικρίνει τη θέση του Σαρτρ ότι ο λογοτέχνης πρέπει να λαμβάνει θέση μεταξύ των καταπιεστών και των καταπιεζόμενων. Αλλά τι λέει ο Σαρτρ όταν α...