Βιβλιολόγιο

  [   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /artinews.gr / 13.01.25 ] Διαβάζω για την ανάπτυξη της λογοτεχνίας Cordel στη Βραζιλία και λέω πως δεν χάθηκαν όλα, υπάρχουν πολλοί τρόποι να υπονομεύσουμε την λογοκρισία του διαδικτύου, να δημιουργήσουν μια άλλη αφήγηση. Γιατί «Δεν είναι δικό μας το σπίτι του πόνου και της δυστυχίας. Μας το παρέστησε έτσι αυτός που μας κλέβει και μας εξαπατά... δεν είναι δική μας η γη του θανάτου και της αγωνίας. Δεν είναι δικός μας ο δρόμος του πολέμου. Δεν είναι δική μας η προδοσία και δεν χωρά στο βήμα μας η λησμονιά. Δεν είναι δικά μας το άδειο χώμα και ο κούφιος ουρανός»*. Τι είναι η λογοτεχνία Coerdel; Είναι οι ιστορίες που απαγγέλλονταν με έμμετρη ποίηση στις αρχές του 20ου αιώνα στη Βραζιλία, και η οποία κατακτά ένα νέο κοινό μέσα από το Διαδίκτυο. Μια τέτοια ιστορία είναι και αυτή του «Προέδρου των φτωχών» Getúlio Vargas, ο οποίος τις πρώτες πρωινές ώρες του Αυγούστου του 1954, αφού αναγκάστηκε σε παραίτηση, ανέβηκε στην προεδρική κατοικία, φόρεσε...

  [   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /  artinews.gr   / 01.01.25 ] Το 2024, το πιο διαβασμένο κλασικό βιβλίο από τους νέους στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν ούτε το Pride and Prejudice, της Jane Austen, ούτε το 1984, του George Orwell αλλά το  διήγημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι(1821-1881) «Λευκές Νύχτες». Η οικονομική εφημερίδα  «Financial Times» επιχείρησε να διερευνήσει τους λόγους αυτής της επιτυχίας στους νεαρούς Βρετανούς της Generation Ζ. Το White Nights, που δημοσιεύτηκε το 1848, διηγείται την ιστορία του αφηγητή του, ενός νεαρού άνδρα ο οποίος  ζει στην Αγία Πετρούπολη και υποφέρει από μοναξιά και ο οποίος ερωτεύεται μια νεαρή γυναίκα, που δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη του. Το διήγημα πούλησε περισσότερα από 50.000 αντίτυπα στην αγγλική γλώσσα φέτος. Η επιτυχία του βιβλίου οφείλεται σύμφωνα με την εφημερίδα «εν μέρει στο TikTok», του οποίου οι χρήστες είναι ως επί το πλείστον κάτω των 35 ετών και το ένα τρίτο κάτω των ...

[   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /  artinews.gr   / 28.12.24 ] «...οι αντιδράσεις των άλλων στη συμπεριφορά μου έδειχναν πολύ συχνά ότι ήμουν στα μάτια τους αλλόκοτος. Ενώ ποτέ δεν θα σκέφτονταν κάτι τέτοιο για τη μητέρα μου. Εκείνη, ωραία και αινιγματική, δυναμική αλλά και συναισθηματικά ερμητική, έδειχνε να έχει μια ακλόνητη εσωτερική ισορροπία και ασφάλεια στις πολλές δραματικές τροπές της ζωής της…» γράφει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ στο οπισθόφυλλο του μυθιστορήματος αυτομυθοπλασίας (autofiction) «Ο ήχος της σιωπής της» (εκδόσεις βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ). Τον όρο autofiction χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο Serge Doubrovsky στο οπισθόφυλλο του μυθιστορήματός του Fils, το 1977. Εκεί έχουμε τον πατέρα και τον γιό. Στον Κούρτοβικ έχουμε τον γιό και τη μάνα. Ο Doubrovsky όταν εφηύρε την έννοια, απάντησε σε μια ερώτηση που τέθηκε δύο χρόνια νωρίτερα από τον θεωρητικό της αυτοβιογραφίας Philippe Lejeune στο Le pacte autobiographique. Η ερώτηση ήταν: «ο ήρωας ενός μυθιστορήματο...

«Κάθε πρωί ο ποιητής κάθεται στο γραφείο του με σκοπό να δουλέψει. Έχει προετοιμαστεί επιμελώς: έχει φορέσει πουκάμισο, γραβάτα και ένα σκούρο κοστούμι, ειδικά ραμμένο για εκείνον. Έχει πάρει το πρωινό του στην τραπεζαρία… Τώρα κοιτά τις δύο πένες που βρίσκονται μπροστά του… έχει υιοθετήσει το εξής ρητό: «Οφείλουμε να δουλεύουμε, τίποτ’ άλλο, και να ’χουμε υπομονή»… Μόνο δουλειά και τίποτ’ άλλο…» (εισαγωγή του Ούλριχ Μπέερ στο βιβλίο «Η σοφία του Ρίλκε», εκδόσεις Πατάκη). Που είναι η ασίγαστη ματαιοδοξία του αχαλίνωτου Εγώ ενός Ουίτμαν, ενός Ρεμπώ, ενός Μπάυρον και ο μεγάλος στόχος της ζωής να αισθανόμαστε ότι υπάρχουμε ακόμα και μέσω της οδύνης; Που είναι το ρίσκο, που σπρώχνει προς όλες τις κατευθύνσεις, ακόμα και στην καταστροφή;  Το μόνο που μπορεί να συνδέει τον Ρίλκε με τους ρομαντικούς είναι το ταξίδι, αλλά κι αυτό είναι προστατευμένο, χωρίς τη μεγάλη διακινδύνευση … Εδώ έχουμε μία ποίηση, που   είναι σχεδόν μια «κατοικίδια» ποίηση, μια ποίηση των χαμερπών «μικροεγώ»....

  «Γράφω, λυπημένος, στο ήσυχο δωμάτιό μου, μόνος όπως υπήρξα πάντα, μόνος όπως θα υπάρχω πάντα. Κι αναρωτιέμαι αν η φωνή μου, φαινομενικά τόσο ασήμαντη, δεν ενσαρκώνει την ουσία χιλιάδων φωνών... Ποτέ δεν αγάπησα άλλο από το τίποτα... Από την αγάπη το μόνο που ζήτησα ήταν να μείνει για πάντα ένα όνειρο μακρινό... Oι μεγαλύτερες συμφορές της ζωής μου σβήνουν όταν ανοίγοντας το παράθυρο μέσα μου μπορώ και τις ξεχνώ κοιτάζοντας την αδιάλειπτη κίνηση εντός μου. Ποτέ δεν θέλησα να είμαι τίποτα άλλο πέρα από ονειροπόλος... Η ζωή για μένα είναι ένα πανδοχείο όπου πρέπει να σταθώ έως ότου έρθει η ταχυδρομική άμαξα για την άβυσσο... Είμαι ένα τίποτα. Δεν θα είμαι πάντα τίποτα. Δεν μπορώ να γίνω κάτι. Αλλά έχω μέσα μου όλα τα όνειρα του κόσμου .» Το 1935 έφυγε από τη ζωή στα 47 του χρόνια διαλυμένος από το ποτό. Τότε, βρέθηκε στο σπίτι του ένα μπαούλο με 27.453 χειρόγραφα. Ανάμεσά τους το "Βιβλίο της ανησυχίας". Ήταν ο μεγάλος Φερνάντο Πεσσόα.

  [  ARTI news  / Γιώργος Χ. Παπασωτηρίου/ 30.11.24 ] «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ιδέα της γραφής ως απαρέμφατο» δηλαδή το "αφανέρωτο", το "αδήλωτο", λέει ο Gonçalo M. Tavares. Γιατί και «η Φύση κρύπτεσθαι φιλεί» όπως έλεγε ο δικός μας Παύλος Μάτεσις. Για περισσότερα από είκοσι χρόνια, ο Πορτογάλος συγγραφέας και καθηγητής επιστημολογίας χτίζει ένα έργο που στοχεύει ρητά στην αύξηση του δυνατού. Έτσι και στο «The Middle Bone», σύμφωνα με τον ίδιο «είναι αυτό που όλοι ψάχνουμε». Η αρχιτεκτονική της βίας, σαν ένα οικοδόμημα χτισμένο πέτρα-πέτρα, ξεδιπλώνεται σε αυτό το μυθιστόρημα του Gonçalo M. Tavares σαν μια σχολαστική χαρτογραφία συνηθισμένης βαρβαρότητας. Ο Πορτογάλος συγγραφέας, μια σημαντική προσωπικότητα της σύγχρονης λογοτεχνίας, αναλύει τις ανατροπές της ανθρώπινης ψυχής σε ένα αστικό σύμπαν όπου η κτηνωδία εναλλάσσεται συνεχώς με την απεγνωσμένη αναζήτηση νοήματος. Τέσσερα πεπρωμένα διασταυρώνονται σε αυτόν τον αστικό λαβύρινθο: Ο Kahnnak, ένας γέρος με...