Η «μετα-αλήθεια» της εξουσίας

 Τα νέα μέσα επικοινωνίας αλλάζουν τη ζωή μας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα ελέγχου και επιτήρησης των χρηστών. Κάποιοι μιλούν για την «αλγοριθμική επικοινωνία» και τη χειραγώγηση των πολιτών-εκλογέων, άλλοι εστιάζουν στην «ναρκισσιστική κοινωνία» και άλλοι στη διαμόρφωση ενός «τυραννικού Εγώ» (Eric Sadin, L’ ere de l’ individu tyran).  

Το Brexit και η εκλογή Τραμπ είναι δύο συμβάντα που ευνοήθηκαν από την αυξημένη διάχυση ενός νέου «λόγου», ο οποίος παρουσιάζει τα γεγονότα χωρίς να υπολογίζει τη συνάφειά τους με την πραγματικότητα, αλλά έχοντας ως βασική επιδίωξη τον επηρεασμό των συνειδήσεων. Έτσι διαμορφώνεται ένα νέο καθεστώς της κοινής γνώμης, όπου εμφανίζονται οι έννοιες της «μετα-αλήθειας», των fake news  και του infox, που απηχούν με τις παράλογες συμπαραδηλώσεις τους έναν αυξημένο συλλογικό αποπροσανατολισμό. Σ’ αυτή τη «λογική», παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ μετά την ιστορική καταδίκη της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή, η δήθεν συνέργεια της τελευταίας με τον ΣΥΡΙΖΑ! Η ΝΔ όχι μόνο αποποιήθηκε την όποια σχέση της λόγω κυρίως της πολιτικο-ιδεολογικής της συνάφειας με το νεοναζιστικό μόρφωμα, αλλά κατηγόρησε τον αντίπαλό της για «υπόγεια συνέργεια»! Η κυβερνητική προπαγάνδα χρησιμοποίησε προς τούτο όλη την «συνομωσιολογική» σκευή την οποία συναντάμε και στο οπλοστάσιο του Ντόναλντ Τραμπ  καθώς και όλων των άλλων ακροδεξιών ηγετών.  Βέβαια και στο χώρο της Αριστεράς είχαμε την προσπάθεια οικειοποίησης της μεγαλειώδους συγκέντρωσης έξω από το Εφετείο, με την παραδοσιακή –πλην αστεία- «επακούμβηση» των πολιτικών οργανώσεων για την κατάληψη της κεντρικής θέσης στη συγκέντρωση και την "αριστερή γεωγραφία"!

Η μεγαλειώδης συγκέντρωση, όμως, ήταν το αποτέλεσμα της «μαζικής υπερθέρμανσης» της δημοκρατικής κοινής γνώμης, που επικοινωνεί με τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή την «υπερθέρμανση» διάβασαν οι επικοινωνιολόγοι της κυβέρνησης Μητσοτάκη και διέταξαν τις αύρες εκτόξευσης νερού του Μ. Χρυσοχοΐδη να "κρυώσουν" τη... συγκέντρωση, πριν αυτή πάρει φωτιά. Ακολούθησε το μήνυμα Μητσοτάκη και η επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ ώστε να αποφευχθεί η πολιτική κεφαλαιοποίηση της δικαστικής απόφασης από την Αριστερά. Έτσι, διαμορφώθηκε η «μετα-αλήθεια» σύμφωνα με την οποία η Χρυσή Αυγή πήγε στη φυλακή από τον Σαμαρά και τον Μητσοτάκη! Κατ' αυτό τον τρόπο, η συγκλονιστική εμπειρία δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που έκλαιγαν στο άκουσμα της απόφασης του δικαστηρίου, καθώς αυτή λειτουργούσε και ως συμβολική νίκη, ακυρώθηκε σ’ ένα βαθμό ως προς την αφήγησή της.

Οι συστημικοί επικοινωνιολόγοι γνωρίζουν ότι το νέο σύγχρονο «πάθος» είναι η Έκφραση. Η Εμπειρία δεν αρκεί από μόνη της, χρειάζεται και η αφήγησή της για να ολοκληρωθεί. Γιατί η Εμπειρία συμβαίνει πλέον δύο φορές: Τη στιγμή που επισυμβαίνει πραγματικά και τη στιγμή της αφήγησής της μέσω των νέων μέσων επικοινωνίας. Η εμπειρία μόνο όταν δημοσιοποιείται αποκτά την πλήρη αξία της, αλλιώς είναι λειψή, ανολοκλήρωτη. Η αφήγηση της βιωμένης εμπειρίας ακόμα και τη στιγμή που συμβαίνει, μέσα από τα νέα μέσα(κινητό κ.ά.), «επιτρέπουν συνεχείς Καθάρσεις», σημειώνει ο Eric Sadin, για μια σειρά από σκληρές απογοητεύσεις και αποστερήσεις.  

Συνεπώς, τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνιστούν ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού των "Πάνω" και των "Κάτω", της Εξουσίας που επιχειρεί να επιβάλλει μέσω αυτών την ενίσχυση της Επιτήρησης και του Ελέγχου των συνειδήσεων δια του αποπροσανατολισμού, και των Πολιτών που θα τα χρησιμοποιούν για να εμπλουτίζουν την Εμπειρία με τη δική τους Αφήγηση, δημιουργώντας τις προσωπικές και τις συλλογικές τους «καθάρσεις» και ενισχύοντας τη συλλογικότητα και την Αλληλεγγύη.