Βιβλιολόγιο

  [   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /   Ελλάδα   / 21.12.22 ] Θέλω μερικές σελίδες για να τελειώσω το νέο βιβλίο του φίλου μου Θωμά Κοροβίνη, «Μπέμπης» (εκδόσεις Άγρα). Γράφω πριν το τελειώσω. Ίσως για ν’ αφήσω μια γουλιά για το τέλος. Ως επίγευση! Παραμονή Χριστουγέννων του 1972, πέθανε ο θρυλικός δεξιοτέχνης της κιθάρας και του μπουζουκιού, ο Δημήτρης Στεργίου ή Μπέμπης που γεννήθηκε στον Πειραιά. Ένας περήφανος ομορφάντρας, που δεν καταδέχτηκε ποτέ να μπει σε στούντιο και πέθανε στα 45 του χρόνια αλκοολικός. Θυμάμαι τον Πάνο(Γεραμάνη) να μου δείχνει στον Πειραιά το κουτούκι όπου έπαιζε Μπετόβεν ένας φοβερός τύπος με το μπουζούκι του, «ο Παγκανίνης του μπουζουκιού». Ο Θωμάς Κοροβίνης δεν γράφει τη βιογραφία του «Μπέμπη», αλλά μια μυθιστορία που βγάζει στη σκηνή έναν ολόκληρο κόσμο. Ο Θωμάς μέσα από την πραγματική ιστορία του «Μπέμπη» (res factae) ανασυστήνει την ιστορία του λαϊκού τραγουδιού και των πρωταγωνιστών του, την ιστορία της ελληνικής κοινωνίας των «κάτω τάξεων». Στην πραγματική

  [   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /   Ελλάδα   / 04.12.22 ]  Ματωμένα φραουλοχώραφα, μετανάστες εργάτες, μαύρη εργασία και άγρια εκμετάλλευση, πατριαρχία και συναισθηματική κακοποίηση, ρατσισμός, επιθέσεις της ελληνικής Κου Κλουξ Κλαν, αγορασμένες ψήφοι για τους «δικούς» πολιτικούς, «λαδωμένες» αρχές, οικογενειακά δράματα, όλες οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα, αλλά και η πρόταση-ελπίδα για την καλλιέργεια της αγάπης και τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση και τη φύση του, διατρέχουν με ενδιαφέροντα τρόπο το νέο βιβλίο της  Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές» (εκδόσεις Καστανιώτη) .    Μια γυναίκα, θύμα κακοποίησης στο πατρικό της σπίτι, καταφεύγει στη φύση, καλλιεργώντας λουλούδια. Ζει απ’ αυτά. Εκεί συναντά «Εκείνους», εκείνα τα περίεργα πλάσματα που ήρθαν απ’ αλλού και συνιστούν πηγή φόβου για τους ντόπιους. «Ξένη» καθώς είναι και η ίδια, δεν φοβάται την ξενότητα. Το ξένο την κατοικεί από τότε που έφυγε από το πατρικό της σπίτι, από τότε που ναυάγησε κάθε

  «Είχε κάνει το τέλειο έγκλημα. Σκότωσε την Eπιθυμία και την έθαψε στον τοίχο του σπιτιού του κάτω από ένα σωρό στρωμάτων λογικών αιτιάσεων. Το άρωμά της, οι μυρουδιές της και η σκιά της ακόμη, θάφτηκαν παρέα. Τίποτα δεν μαρτυρούσε ότι κάποτε κατοικούσε εκεί. Η ζωή του επανήλθε στην κανονικότητά της, λογική και με ισορροπία. Η μέρα ξαναβρήκε τη σειρά της, αρχή-μέση-τέλος και η ρουτίνα επιβίωσης επιβλήθηκε του ασυνάρτητου χάους της βούλησης. Μέχρι που ο ανακριτής συναισθημάτων εκείνο το πρωινό χτύπησε την πόρτα. Είχε καιρό να δει την Επιθυμία να γυρνάει στους δρόμους και θέλησε να μάθει για την τύχη της. Τον ρώτησε, με το συνηθισμένο ύφος των ανακριτών, αν ξέρει κάτι και πότε ήταν η τελευταία φορά που την είχε συναντήσει. Οι συνηθισμένες ερωτήσεις των ανακριτών. Εκείνος απάντησε ότι πάει καιρός, αλλά δεν έδωσε σημασία και δεν το ανέφερε, επειδή έτσι ήταν αυτή, ταξιδιάρα, αλανιάρα, έφευγε και ερχόταν όποτε ήθελε Ο ανακριτής ζήτησε την άδεια να ψάξει. Έψαξε και δεν βρήκε ίχνος. Πήγε να φ

  Στις 25 Μαρτίου του 1955 οι αρχές των ΗΠΑ απαγόρευσαν το ποίημα «Ουρλιαχτό» του Γκίνσμπεργκ ως άσεμνο! Τότε επικρατούσε ο μακαρθισμός και ο πουριτανισμός, σήμερα ο αλγόριθμος του facebook, που λογοκρίνει. Το «Ουρλιαχτό» ήταν ένα ξέσπασμα εναντίον του καταναλωτισμού, ήταν η κραυγή ενός μοναχικού ποιητή, μία φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ένα σπάραγμα στις παρυφές της κοινωνίας, εκεί όπου εναλλάσσονται η απελπισία και το χιούμορ, η καυστική σάτιρα και η οπτασιακή έκσταση, ο σαρκαστικός ρεαλισμός και η ονειρική περισυλλογή. Η γραφή των Beat είναι ότι η τζαζ για τον ήχο: Οι Beat «... τραγούδησαν το βάσανο γι’ αγάπη του γυμνού αμερικάνικου μυαλού με μια ηλί ηλί λαμά σαβαχθανί σαξοφωνική κραυγή... με την απόλυτη καρδιά του ποιήματος της ζωής σφαγμένη και πεταμένη έξω απ’ τα κορμιά τους, καλή για φάγωμα για χίλια χρόνια». Είδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου,  χαλασμένα από την τρέλα,  λιμασμένα υστερικά γυμνά,  να σέρνονται μέσα στους μαύρους δρόμους την αυγή γυρεύοντας μια φλογισμένη δόση,  φ

  Η Γαλλίδα Annie Ernaux (γεν. 1940) τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022. «Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2022 απονέμεται στη γαλλίδα συγγραφέα Annie Ernaux για το θάρρος και την κλινική ακρίβεια με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, την αποξένωση και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης», σημειώνει η Σουηδική Ακαδημία.  «Στο συγγραφικό της έργο, η Ερνό εξετάζει με συνέπεια και από διαφορετικές οπτικές γωνίες μια ζωή που χαρακτηρίζεται από έντονες ανισότητες όσον αφορά το φύλο, τη γλώσσα και την τάξη. Η πορεία της προς τη συγγραφή ήταν μακρά και επίπονη». Η Annie Ernaux είχε αντιδράσει στη βράβευση με Νόμπελ του Αμερικανού μουσικού και ποιητή Μπομπ Ντύλαν και με το αιτιολογικό της Επιτροπής ότι «δημιούργησε [...] νέους τρόπους ποιητικής έκφρασης». «…πιστεύω ότι αυτή η ανταμοιβή είναι το σημάδι μιας καμπής: αυτό που είναι σωστά λογοτεχνικό διαλύεται. Μπορούμε να το αποδοκιμάσουμε ή να το καλωσορίσουμε.», είχε δηλώσει η Ερνό.  Η συγγραφέας, αναφέρει η εφημερίδα Le Monde: «Ε

  «Σήμερα ο άνθρωπος ως προσωπικότητα έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Σήμερα έχουμε το ρομπότ, καταπληκτικό προϊόν της μηχανικής εποχής. Ο άνθρωπος λειτουργεί σαν εξάρτημα μιας μηχανής πάνω στην οποία δεν ασκεί τον παραμικρό έλεγχο. Το σιδερικό που χρησιμοποιεί ο γκάνγκστερ, ασφαλής μες στο ταπετσαρισμένο οχυρό της λιμουζίνας του, είναι το σύμβολο του συναισθηματικού κενού στο οποίο διαπράττονται τώρα πια οι φόνοι (…) Ο άνθρωπος των μεγάλης ακτίνας υπολογισμών, το καθαγιασμένο ρομπότ, έχει όλη την ισχύ. Ο ρόλος του, η αποστολή του, είναι εμφανώς το να καταστρέψει τον εαυτό του, ήτοι την κοινωνία». Ο Χένρι Μίλερ στο βιβλίο του  "ο κόσμος του σεξ"  ακτινογραφεί (προφητεύει αν σκεφτούμε ότι η πρώτη γραφή του κειμένου είναι το 1940) τον σύγχρονο πολιτισμό, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο ανάλυσης τις αντιλήψεις του Φρόιντ («Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας»). Σύμφωνα με τον τελευταίο ο πολιτισμός νοείται ως μία σειρά δικαιικών απαγορεύσεων (ταμπού) και ηθικολογικών περιορισμών της ανθρώπινης κοι

  “Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι», έγραφε ο Καβάφης στο ποίημα «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή, 595 μ.Χ.» Αλλά πιο φρικτό μαχαίρι και από το γήρασμα του σώματος είναι η μοναξιά. Δύο χρόνια έμεινε μόνη και ξεχασμένη. Μόνη στη ζωή, μόνη και στο θάνατο, η 70χρονη Μαριλένα Μπερέτα. Περίμενε νεκρή δύο χρόνια στην πολυθρόνα του σαλονιού της να έρθει κάποιος. Δίπλα από τη  λίμνη Κόμο  στη βόρεια  Ιταλία . Δύο χρόνια κανείς δεν ανησύχησε, κανείς δεν την αναζήτησε, κανείς δεν ήρθε. Μέχρι που ειδοποίησε το δέντρο της αυλής, καθώς έπεσε κι αυτό «νεκρό». Η μοναξιά της Μπερέτα, η κόλαση των ηλικιωμένων στο γηροκομείο των Χανίων, ο αγώνας του ηλικιωμένου στην Ισπανία, που συγκεντρώνει υπογραφές κατά του ψηφιακού αποκλεισμού των ηλικιωμένων από τις τράπεζες. "Είμαι γέρος, όχι ηλίθιος", διαμαρτύρεται! Κι όμως, η τρίτη ηλικία θα μπορούσε νάναι αλλιώς. «Τα γερατειά (όπως τ’ αποκαλούν οι άλλοι) μπορεί και να ’ναι ο καιρός της ευ

  Η Σιμόν Βέιλ, η πολιτικός, που πέθανε στις 30 Ιουνίου 2017, γεννήθηκε το 1927 και ήταν μια σημαντική προσωπικότητα της γαλλικής δεξιάς, η οποία είχε περάσει στα 16 χρόνια της από το κολαστήριο του Άουσβιτς. Η άλλη Βέιλ, η δική μου Σιμόν Βέιλ, μπροστά στην οποία ο Σαρτρ και η Μπωβουάρ ωχριούσαν, γεννήθηκε το 1909 σ' ένα προάστιο του Παρισιού από γονείς Εβραίους, επίσης. Το 1931 σε ηλικία 22 ετών αποφοίτησε από την Ecole Normale Superieure και έγινε καθηγήτρια φιλοσοφίας. Η "άλλη", η δική μου Σιμόν Βέιλ πέθανε μόλις στα 34 της χρόνια, το 1943, κάνοντας απεργία πείνας σε ένδειξη συμπαράστασης στους Γάλλους που λιμοκτονούσαν λόγω του πολέμου. Η Βέιλ σταμάτησε την από καθέδρας διδασκαλία της και πήγε δύο χρόνια (1934-35) ως απλή εργάτρια στα μεγάλα εργοστάσια(Ρενώ) για να βιώσει την κατάσταση της εργατικής τάξης(συνδυασμός της κουλτούρας της εργατικής τάξης και της φιλοσοφίας). Ακολούθησε η συμμετοχή της στις διεθνείς ταξιαρχίες στον ισπανικό εμφύλιο το 1936. Το 1941 θα εργα

  Είχε τότε βραβευτεί για τη συνεισφορά του στη μουσική. Το βραβείο το παρέλαβε η κόρη του Μα. Τον θαύμαζα πάντα. Κυρίως με ενθουσίαζε η αρμονική συνύπαρξη της πνευματικότητάς του με τη συμπαγή και ισορροπημένη συναισθηματική του νοημοσύνη. Γι’ αυτό επιχείρησα να έχω μια τηλεφωνική συνέντευξή του για την εφημερίδα στην οποία εργαζόμουν τότε. Βρήκα τον αριθμό του τηλεφώνου του σπιτιού του στο Παρίσι από τον καλό φίλο του στην Ελλάδα Κώστα Μόσχο. Στην κλήση απάντησε η Φρανσουάζ, η σύζυγός του. Μου φάνηκε παρά την τυπική γαλατική της ευγένεια, ότι ήθελε να αποφύγει την συνομιλία. Μου είπε ότι ο Ξενάκης «είναι άρρωστος και δεν μπορεί να μιλήσει», ότι είχε μια κρίση ζαχάρου και άλλα τέτοια. Είχα αρχίσει να θυμώνω. Περιέργως πως ενεργοποιήθηκε η προκατάληψή μου για τον γαλλικό σνομπισμό και αισθάνθηκα ότι δεν ήθελε να έχει ο σύζυγός της επαφή με την Ελλάδα και τους "εξοτίκ" συμπατριώτες του. Αλλά και ότι ήθελε να τον προφυλάξει από κάτι που δεν μπορούσα να προσδιορίσω. Ξαφνικά στην

  Το πρωί της   11 ης  Απριλίου 1987 , ο συγγραφέας και χημικός   Πρίμο Λέβι   υποδέχεται στην πόρτα του διαμερίσματός του τη θυρωρό, η οποία του παραδίδει την αλληλογραφία του. Την ευχαριστεί θερμά, μπαίνει στο σπίτι, αλλά, μερικά λεπτά αργότερα, ξαναβγαίνει. Στέκεται για λίγο στο κεφαλόσκαλο, ύστερα περνάει το πόδι του πάνω από την κουπαστή της σκάλας και αφήνει το σώμα του να πέσει στο κενό, από τον τρίτο όροφο. Χωρίς μία εξήγηση. Η ζωή που διακρίνονταν και κατευθύνονταν από μία λαμπρή λογική, χάνεται μ’ έναν παράδοξο και σκοτεινό τρόπο. Ο Λέβι, σύμφωνα με τη βιογράφο του  Μύριαμ Ανισσίμοφ , ήταν «αισιόδοξος» με τη φιλοσοφική έννοια του όρου, διότι ήταν θαυμαστής του γαλλικού Διαφωτισμού και του ιταλικού γιακωβινισμού. Με άλλα λόγια πίστευε στη λογική και στον άνθρωπο και διατήρησε αυτή την πίστη του παρά τη φοβερή εμπειρία του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του  Άουσβιτς . Η αυτοκτονία του ήρθε να διαψεύσει κατά κάποιο τρόπο τις πεποιθήσεις του αυτές. Οι εξηγήσεις που δόθηκαν για τον